سفر به کابل و فصلی نو که در روابط ایران و همسایه شرقی گشوده شد

به گزارش خبربین آنلاین؛  کابل یکشنبه هفتم بهمن‌ماه، حضور رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران، آن هم برای نخستین بار بعد از روی کار آمدن حکومت سرپرست افغانستان (طالبان).
سفری یک روزه با هدف گفت‌وگو با مقامات هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان درباره مناسبات دوجانبه و رایزنی برای حل مشکلات و چالش‌های موجود بر سر راه روابط دو کشور همسایه، مسلمان و برادر.
تحولات در افغانستان در طول حدود پنج دهه گذشته همواره بر جمهوری اسلامی ایران تأثیرگذار بوده است. آنچنانکه عراقچی با اشاره به تأثیرات این تحولات بر ایران، اینکه ایران نسبت به سرنوشت کشور همسایه خود و تحولات و سیاست‌های آن حساس باشد را طبیعی می‌داند.
عراقچی را در نخستین سفرش به کابل در دوران تصدی وزارت امور خارجه، هیأتی سیاسی و اقتصادی همراهی می‌کرد. البته او تیر‌ماه و همچنین آذرماه ۱۳۹۹ و زمانی که عهده‌دار معاونت سیاسی وزارت امور خارجه بود هم به منظور رایزنی و دیدار با مقامات افغانستان به کابل رفته بود.
* قدردانی از میزبانی ایران از مهاجران افغانستانی
سفری که پیش از انجامش با استقبال مقامات هیأت حاکمه همراه بود و ذاکر جلالی مشاور وزارت خارجه طالبان آن را آغاز فصل جدیدی در روابط دو کشور خواند.
مناسبات اقتصادی، موضوع مهاجران افغانستانی، امنیت مرز مشترک و بحث حق‌آبه‌های ایران از جمله حق‌آبه هیرمند از مهم‌ترین مباحث مورد رایزنی در این سفر یک روزه بود. مقامات حکومت سرپرست افغانستان در این دیدارها به کرات از میزبانی ایران از مهاجران افغانستانی در طول پنج دهه گذشته قدردانی کردند.
* امیدواری به استحکام هر چه بیشتر روابط برادرانه
رئیس دستگاه دیپلماسی بلافاصله بعد از ورود به کابل به وزارت خارجه افغانستان رفت و با امیرخان متقی ملاقات کرد. ملاقاتی که نخستین بار بین عراقچی و متقی انجام شد. متقی پیش از این و در دولت سیزدهم دو بار به تهران سفر کرده بود.
امیرخان متقی در دیدار با عراقچی، ایران و افغانستان را دو کشور همسایه و برادر خواند و نسبت به نتایج خوب این سفر ابراز امیدواری کرد.
عراقچی در این ملاقات با تأیید اظهارات متقی مبنی بر اینکه ایران و افغانستان دو کشور دوست، برادر و مسلمان هستند، به ارتباطات تاریخی و فرهنگی بسیار عمیق دو کشور اشاره کرد و گفت: همواره در طول تاریخ روابط خوبی با هم داشته‌ایم، البته فراز و نشیب‌هایی نیز وجود داشته، ولی در مجموع روابط ما با برادران در افغانستان بسیار خوب و برادرانه بوده است.
این دیپلمات عالی‌رتبه ایرانی در این دیدار نسبت به تقویت مناسبات دو کشور به ویژه در حوزه‌های اقتصادی و تجاری ابراز امیداری کرد و گفت: ان‌شاءالله این روابط برادرانه هر روز مستحکم‌تر شود.
* پایبندی افغانستان به تعهدات برای تأمین حق‌آبه‌های ایران
متقی در این دیدار ضمن قدردانی از میزبانی سخاوتمندانه مردم ایران از مهاجران و پناهجویان افغانستانی با بیان اینکه بازگشت مهاجران در اولویت‌های امارت اسلامی قرار دارد، گفت: موضوع آب باید یک موضوع برای حفظ و ارتقای دوستی بین دو ملت باشد.
وی همچنین گفت که افغانستان به تعهدات خود در زمینه تامین حق‌آبه‌های ایران پایبند است.
متقی همچنین با اشاره به اهتمام افغانستان نسبت به مقوله امنیت به ویژه امنیت مرز مشترک با ایران، بر تعهد حکومت سرپرست نسبت به اتخاذ همه تدابیر لازم برای حراست از امنیت مرز و جلوگیری و مقابله با هرگونه شرارت و تروریسم که امنیت دو کشور را به مخاطره افکند تأکید کرد.
عراقچی هم بر آمادگی ایران برای گسترش همکاری‌ها فیمابین دو کشور تأکید کرد.
* سفری در چارچوب سیاست همسایگی
این سفر در شرایطی صورت گرفت که از ابتدای روی کار آمدن طالبان در افغانستان، جمهوری اسلامی ایران به کرات بر تشکیل دولت فراگیر در این کشور تأکید کرده است، دولتی با مشارکت همه طیف‌ها و اقشار افغانستانی. با این حال سیاست همسایگی جزو اولویت‌های دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده است. آنچنانکه اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه که عراقچی را در این سفر همراهی می‌کرد قبل از انجام این سفر اعلام کرد که سفر به کابل در چارچوب سیاست همسایگی و در راستای مأموریت ذاتی وزارت امور خارجه برای پیگیری منافع ملی کشور از طریق تعامل و چاره‌اندیشی در مورد علائق و نگرانی‌های مشترک است و این سفر می‌تواند نقطه عطفی در بهره‌گیری از پیوندهای فراوان دو ملت برای تأمین منافع متقابل دو کشور باشد.
عراقچی هم در این سفر در جمع خبرنگاران بیان کرد: در طول سه چهار سال گذشته تحول جدیدی رخ داده و دولت و حکومت جدیدی مستقر شده، فارغ از اینکه ارتباط سیاسی ما در چه سطح و مرحله‌ای است و چگونه تعریف می‌شود، مهم این است که ما مسائل متعددی را فیمابین ۲ کشور داریم که باید به آن‌ها رسیدگی شود.
آخرین سفری که در سطح وزیر امور خارجه ایران به کابل انجام شد در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۶ در دوران وزارت محمدجواد ظریف وزیر پیشین امور خارجه بود.
* تامین حق‌آبه ایران از هیرمند، تعهدی شرعی،اخلاقی و انسانی
عراقچی در ادامه دیدارهایش با مقامات حکومت سرپرست افغانستان، با ملا محمد حسن اخند رئیس الوزرا (صدراعظم) دیدار کرد.
وزیر امور خارجه با اشاره به عزم دولت چهاردهم برای پیشبرد سیاست همسایگی و حسن همجواری، سفر خود به افغانستان را در راستای تقویت تعاملات با این کشور جهت تامین منافع دو ملت و رفع نگرانی‌ها و چالش‌ها در موضوعات مرتبط با امنیت، آب، مهاجرت و نیز گسترش مناسبات اقتصادی و تجاری دو کشور برشمرد.
عراقچی موضوع امنیت را دغدغه مشترک دو کشور توصیف کرد و با تأکید بر اهمیت همکاری بیشتر برای جلوگیری و مقابله با عناصر و گروه‌های تروریستی، آمادگی ایران را در این زمینه اعلام کرد. وی همچنین تامین امنیت همه اقوام و طوایف در افغانستان را مهم خواند و به ویژه بر امنیت شیعیان و فارسی‌زبانان تأکید کرد.
موضوع مهاجران افغانستانی نیز از دیگر مباحثی بود که عراقچی به آن اشاره کرد و اهمیت همکاری طرف افغانستانی برای سامان‌دهی به این موضوع، شامل همکاری برای بازگشت اتباع غیرمجاز و ایجاد فرصت‌های اشتغال و زندگی در میهن خودشان را خاطرنشان کرد.
رئیس الوزرای هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان گفت: تامین حق‌آبه ایران از هیرمند را یک تعهد شرعی و اخلاقی و انسانی می‌دانیم و حتی بدون وجود معاهده نیز خود را موظف به این امر می‌دانیم و هیچ مانعی در این زمینه وجود ندارد.
* تبادل اطلاعات برای مقابله با ناامنی و تروریسم
مولوی محمد یعقوب مجاهد سرپرست وزارت دفاع ملی افغانستان از دیگر مقام‌هایی بود که عراقچی وی ملاقات کرد و در این دیدار با مرور برخی نگرانی‌ها و چالش‌های موجود از جمله در رابطه با قاچاق مواد مخدر، تروریسم و ترددهای غیرمجاز از مرز مشترک، مقابله مؤثر با این نگرانی‌ها و چالش‌ها را مستلزم همکاری و هماهنگی نزدیک بین دستگاه‌های مربوطه در دو کشور خواند.
سرپرست وزارت دفاع ملی افغانستان هم با اشاره به کوشش مستمر حکومت سرپرست افغانستان برای مقابله با ناامنی و تروریسم، خواستار تبادل اطلاعات و هماهنگی‌های بیشتر جهت پیشگیری و مقابله با این پدیده شوم شد.
وی اهتمام وزارت دفاع افغانستان برای تقویت امنیت مرزی از جمله از طریق بهبود و ارتقای توانمندی حرفه‌ای نیروهای مرزبانی این کشور، مساعدت در مدرنیزاسیون علائم مرزی و همکاری بیشتر با مرزبانی جمهوری اسلامی ایران را مورد تأکید قرار داد.
* هموار کردن مسیر سرمایه‌گذاری شرکت‌های ایرانی
اعضای شورای علمای شیعه افغانستان هم با حضور در محل سفارت ایران در کابل و در دیدار با عراقچی در کابل با ابراز خرسندی از گسترش مراودات بین ایران و افغانستان، تقویت مناسبات دوجانبه را در راستای منافع دو ملت دانستند.
دیدار با نورالدین عزیزی سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان از دیگر برنامه‌های عراقچی در این سفر یک روزه بود و این مقام افغانستانی در این دیدار گفت: وزارت صنعت و تجارت افغانستان مصمم است که راه‌ها را برای رونق تولید و بهبود وضعیت اقتصادی و صنعتی افغانستان و نیز سرمایه‌گذاری شرکت‌های ایرانی هموار کند.
وزیر امور خارجه نیز با تأکید بر ضرورت شناسایی و بهر‌ه‌برداری از فرصت‌های فراوان همکاری تجاری و اقتصادی بین دو کشور، تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران از توسعه فعالیت بخش‌های خصوصی دو کشور در حوزه‌های مختلف صنعتی، تولیدی، تجاری، کشاورزی، حمل و نقل و ترانزیت حمایت می‌کند.
* برای واردات از افغانستان مشکلی نداریم
در ادامه، نشست مشترک تجار و فعالان اقتصادی ایران و افغانستان به میزبانی اتاق بازرگانی افغانستان با حضور دو وزیر برگزار شد.
وزیر امور خارجه در این نشست مشترک به اراده سیاسی لازم در ایران برای افزایش سطح روابط اقتصادی بین دو کشور اشاره کرد و افزود: خوشحالیم که امنیت بسیار خوبی در افغانستان برای همه اقوام و طوایف و در همه مناطق برقرار شده است.
رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین بیان کرد: من در اینجا هستم که دوران جدیدی را از روابط ایران و افغانستان شروع کنیم.
عراقچی همچنین اعلام کرد که ایران برای واردات از افغانستان هیچ مشکلی ندارد.
وی به دیدارهایش با مقامات هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان هم اشاره کرد و گفت: در این دیدارها گفتم که آماده‌ایم موضوع آب و مهاجران را از یک موضوع مورد مناقشه بین ۲ کشور به موضوعی برای همکاری تبدیل کنیم که مورد استقبال طرف افغانستانی قرار گرفت.
در این نشست همچنین نشان بخش خصوصی افغانستان به عراقچی اهدا شد.
* گزارشی از سفر یک روزه
وی در جمع بندی این سفر در جمع خبرنگاران با بیان اینکه اراده‌ای در طرف مقابل برای حل چالش‌ها و مشکلات وجود دارد، اظهار داشت: در مجموع سفر بسیار خوبی بود و الان درک بهتری بین ما و دولت موجود در کابل وجود دارد. تعاملات بیشتری نسبت به گذشته وجود دارد، منافع ما الان به نظرم مقدار زیادی تامین شده و ‌خواهد شد. از نگرانی‌ها کاسته شده و ان‌شاءالله ما این مسیر را ادامه خواهیم داد.
رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین در گزارشی اینستاگرامی از این سفر نوشت: در جریان سفر یک‌ روزه به کابل با تعدادی از مقامات عالی از جمله رئیس الوزرا، سرپرست‌ وزارت امور خارجه و سرپرست وزارت دفاع حکومت سرپرست افغانستان دیدار و گفت‌وگو کردم. همچنین در نشست بخش خصوصی دو کشور شرکت کردم و در محل سفارت کشورمان، میزبان شورای علمای شیعه افغانستان بودم. این سفر با توجه به چالش‌ها و فرصت‌های مشترک در مسیر همکاری‌های دوجانبه، پیوندهای عمیق و متنوع بین دو ملت و همچنین اثرگذاری متقابل تحولات دو کشور بر یکدیگر، پراهمیت است.